Tekst en foto Jelle Hofstra
Afwijkend broedgedrag bij kikkers
Iedere Nederlander weet wel hoe kikkers zich voortplanten. Kikkers zetten dril af in het water. De eitjes groeien uit tot dikkopjes en de dikkopjes metamorfoseren later tot kikkers. Voetstoots wordt er vanuit gegaan
dat dit met alle kikkers het geval is. Niets is echter minder waar. Zeker 30 procent van de kikkers over de gehele wereld hebben een levenscyclus die hier totaal van afwijkt.
Maagbroeders
Van de vele afwijkingen van de standaardlevenscyclus is die van een in Australie voorkomende soort wel het meest bizar. De soort
staat bekend als 'maagbroeder'. Bij dit in 1973 ontdekte amfibie slikken de vrouwtjes hun bevruchtte eitjes in die dan verder in de maag tot ontwikkeling komen. De normale spijsverteringsfunctie van de maag en ook de drang tot eten wordt tijdens deze merkwaardige
zwangerschap door een speciale stof onderdrukt. De jonge kikkertjes kruipen uiteindelijk door de bek naar buiten.
Bekbroeders
In Chili bestaat een kikker die bekbroeder wordt genoemd. Dit is een kikker die de eieren niet in het water afzet maar op het land legt. Zodra de kikkervisjes uit de eieren komen worden ze door het
mannetje in de bek genomen en in de kwaakblaas opgeborgen. Na de metamorfose worden de kikkertjes naar het water gebracht en losgelaten.
Levendbarend
Op het Zuid-Amerikaanse eiland Puerto Rico, maar ook in West-Afrika komen kikkers voor die al helemaal geen eitjes meer afzetten. Bij deze levendbarende soorten ontwikkelen de eieren zich
in het moederlichaam en na verloop van tijd worden er volledig ontwikkelde kikkertjes geboren.
Broedbuidel
Een weer totaal ander broedgedrag vertoont de Buidelkikker. Bij de uit tropisch Amerika komende Buidelkikkers hebben de vrouwtjes een broedbuidel op de rug. Als tijdens de paring de eitjes door het vrouwtje worden uitgestoten,
worden deze door het mannetje met de poten naar de buidel geleid. Afhankelijk van de soort ontwikkelen de eieren zich tot kleine kikkertjes of tot larven die daarna door de kikker in het water worden gebracht.
Ingebed
Ook de Zuid-Amerikaanse Pad heeft behalve zijn uiterlijk ook een bizar broedgedrag. Tijdens een ingewikkeld
paringsritueel worden de bevruchtte eitjes door het mannetje verdeeld over de rug van het vrouwtje. Deze rug is sponzig en bestaat uit kleine holtes. Hierin zakken in enkele dagen de eitjes weg. Uit de eieren komen larven die in zakjes hun ontwikkeling voltooien.
Uiteindelijk verlaten ze de rug van de moeder als kleine kikkertjes.
Tegenstrijdige kikker
Bij de Paradoxale Kikker, die leeft in stroomgebieden van de Amazone, is het niet de eigenlijke voortplanting die verbazing wekt, maar de metamorfose van de larve. Bij deze kikker die in volwassen toestand zeven tot acht centimeter
groot wordt, groeit de kikkervis uit tot een dier met een lengte van maar liefst 25 centimeter. Om dit fenomeen te kunnen aanschouwen hoeft men echter niet zo ver te reizen. In zeer zeldzame gevallen kunnen bij onze inheemse Knoflookpad de larven ook uitgroeien
tot reuzen. De larven worden dan zelfs zonder staart groter dan het volwassen dier ooit zal zijn.